Jajniki są to niewielkiej wielkości dwa narządy znajdujące się przy bocznych ścianach miednicy. Są odpowiedzialne za produkcję hormonów oraz komórek jajowych. Wizualnie przypominają dwa migdały. Kurczą się wraz z wiekiem i ich funkcja wygasa w okresie menopauzy.
Jedną z powszechniejszych dolegliwości, które ich dotyczą to torbiele jajników. Pojawiają się u kobiet w każdym wieku i mogą objawiać się na różne sposoby. Najczęściej jednak nie dają charakterystycznych objawów do momentu, gdy są niewielkiej wielkości i dowiadujemy się o nich dopiero po wykonaniu badania USG w gabinecie ginekologicznym.
Torbiele to pewnego rodzaju cysty, pęcherzyki wypełnione płynem. Mogą znajdować się wewnątrz, a także na zewnątrz jajników. Mogą powstawać w momencie, gdy pęcherzyk Graafa nie pęknie, lecz zaczyna rosnąć. Ma to związek z zaburzeniami miesiączkowania. Taka cysta powinna samoczynnie zniknąć po kilku cyklach beż żadnych interwencji, czasem jednak ginekolog decyduje o rozpoczęciu leczenia. W przypadku, gdy pojawia się wiele takich cyst, mówimy wtedy o Zespole Policystycznych Jajników, czyli tzw. wielotorbielowatości. Tę przypadłość należy leczyć, jednak jest to długotrwały proces, ponieważ polega często na sztucznym wygaszaniu czynności jajników (wprowadzeniu ich w stan podobny do menopauzy). W przypadku PCOS w jajnikach występuje zwiększona ilość niedojrzałych pęcherzyków, nie rośnie także poziom progesteronu w organizmie, przez co zaburzona zostaje owulacja – pojawia się bardzo skąpe jajeczkowanie lub w ogóle do niego nie dochodzi. Jest to główna przyczynach poważnych problemów z zapłodnieniem. Niedojrzałe pęcherzyki przekształcają się w cysty lub torbiele na jajnikach. Objawy zespołu policystycznych jajników mogą być bardzo nieprzyjemne, np. trądzik, łojotok skóry, nadmierne owłosienie, nieuzasadnione tycie, depresja, nieregularne cykle, problemy z zajściem w ciążę. Wewnętrzne symptomy będą widoczne na USG, które wykonuje ginekolog – powiększone jajniki oraz liczne znajdujące się w nich pęcherzyki. Ponadto wyjdą nieprawidłowości w badaniach hormonów regulujących cykl menstruacyjny (LH, FSH, E2, PRG, prolaktyna itd.).
Inną przyczyną powstawania torbieli na jajnikach bywa endometrioza polegająca na wszczepianiu się tkanek macicy w różne inne narządy, w tym właśnie w jajniki. Jest to niebezpieczne, ponieważ powstające przez to torbiele bywają wypełnione krwią i w momencie pęknięcia mogą spowodować zapalenie otrzewnej. W przypadku torbieli endometroidalnych zazwyczaj stosuje się leczenie operacyjne. Interwencja chirurgiczna będzie potrzebna również w przypadku pęknięcia dużych torbieli lub ich skrętu, ponieważ może doprowadzić to do wewnętrznego krwotoku lub rozwoju martwicy.
Torbiele mogą mieć również charakter skórzasty (potworniaki), co oznacza, że w ich środku istnieją inne tkanki, np. włosy, czy zęby. Nie brzmi to przyjemnie, jednak tego typu torbiele nie mają charakteru złośliwego.
Torbiele często nie dają charakterystycznych objawów i wykrywa się je przypadkiem, jednak pewnego rodzaju symptomy mogą oznaczać rosnące cysty i zwrócić naszą uwagę, np. ból podczas stosunku, parcie na pęcherz, bóle pleców, plamienia, bóle miednicy, wzdęcia, wymioty, bóle brzucha, zmęczenie. W takich sytuacjach warto udać się na badania do ginekologa.
