Co wpływa na rozregulowanie cyklu?
Śledzenie cykli menstruacyjnych może pomóc każdej osobie zrozumieć, jak działa jej organizm. Dzięki temu będzie posiadać wiedzę, m.in. jak objawia się owulacja, kiedy pojawiają się dni płodne czy czego może spodziewać się przed miesiączką. Pozwoli to również monitorować występowanie wszelkich zaburzeń cyklu. Chociaż nieprawidłowości cyklu miesiączkowego zwykle nie są poważne, czasami mogą sygnalizować problemy zdrowotne. Co wpływa na rozregulowanie cyklu?
Regularny cykl menstruacyjny
Cykl menstruacyjny to comiesięczna seria zmian, przez które przechodzi ciało kobiety, przygotowując się na możliwość zajścia w ciążę. Co miesiąc jeden z jajników uwalnia komórkę jajową – proces ten nazywa się owulacją czy jajeczkowaniem. Jednocześnie zmiany hormonalne przygotowują macicę do ciąży. Jeśli ma miejsce owulacja, a komórka jajowa nie jest zapłodniona, wyściółka macicy (czyli endometrium) złuszcza się, a płyn menstruacyjny jest wydalany przez pochwę. Wówczas ma miejsce miesiączka.
Cykl menstruacyjny, liczony od pierwszego dnia jednej miesiączki do pierwszego dnia następnej, nie jest taki sam dla każdej kobiety. Okres może pojawiać się co 21 do 35 dni i trwać od dwóch do siedmiu dni. Przez pierwsze kilka lat po rozpoczęciu miesiączki często występują długie cykle. Jednak cykle menstruacyjne mają tendencję do skracania się i stają się bardziej regularne wraz z wiekiem.
Jak monitorować swój cykl menstruacyjny?
Aby dowiedzieć się, jak wygląda „normalny” dla danej jednostki cykl menstruacyjny, dobrze rejestrować swój cykl w kalendarzu. Można zacząć od śledzenia daty rozpoczęcia okresu co miesiąc przez kilka miesięcy z rzędu, aby określić regularność swoich okresów. Warto również zanotować datę zakończenia, dzięki czemu uzyska się wiadomości, jak długo zwykle trwa okres. Można również zapisać ilość płynu menstruacyjnego, a także czy pojawia się krwawienie albo plamienie międzyokresowe. Dobrze również zwrócić uwagę, jakie dolegliwości towarzyszą owulacji czy miesiączce np. ból w okolicy podbrzusza, w dolnej części pleców, ud czy głowy, tkliwość piersi, podwyższona temperatura ciała, zmiany w śluzie pochwowym, wahania nastroju, poczucie zmęczenia i senność, zmiany libido.
Co wpływa na rozregulowanie cyklu?
W okresie dojrzewania organizm ulega znacznym zmianom. Może minąć kilka lat, zanim hormony regulujące miesiączki przyjmą „odpowiedni” wzorzec. W tym czasie często występują nieregularne miesiączki. Rozregulowanie cyklu może również wystąpić po porodzie i podczas karmienia piersią, dopóki hormony nie powrócą do normy po urodzeniu dziecka. Okresy stają się również nieregularne w okresie okołomenopauzalnym, który jest pierwszym etapem menopauzy. W tym czasie poziom hormonów zaczyna spadać. Miesiączki mogą pojawiać się coraz rzadziej, aż dana osoba całkowicie przestanie je mieć.
Hormonalna kontrola urodzeń działa poprzez zatrzymanie owulacji. Oznacza to, że dana osoba nie ma prawdziwego okresu, gdy przyjmuje hormonalne środki antykoncepcyjne. Zamiast tego niektórzy ludzie w ogóle nie mają miesiączki, podczas gdy inni będą mieli krwawienia z odstawienia, które mogą wydawać się podobne do miesiączki. Kiedy dana osoba po raz pierwszy zacznie stosować pigułkę, plaster, implant lub hormonalną wkładkę domaciczną (IUD), może wystąpić nieregularne krwawienie w ciągu pierwszych kilku miesięcy. Może to stać się bardziej regularne w miarę upływu czasu lub całkowicie się zatrzymać.
Podobnie, gdy dana osoba przestaje stosować antykoncepcję hormonalną, może to również prowadzić do nieregularnych miesiączek. Potrzeba czasu, aby cykl hormonalny organizmu zaczął ponownie działać normalnie. Zazwyczaj jednostki mają krwawienie z odstawienia przez około 2–4 tygodnie po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych. Ustabilizowanie się cyklu może potrwać do 3 miesięcy. Osoby, które miały nieregularne miesiączki przed rozpoczęciem hormonalnej antykoncepcji, mogą powrócić do nieregularnego cyklu po zaprzestaniu jej stosowania.
Nieregularne miesiączki mogą czasami wskazywać na problemy zdrowotne, takie jak zespół policystycznych jajników (PCOS). To stan, w którym w jajnikach rozwijają się małe, wypełnione płynem worki, zwane torbielami. PCOS powoduje wysoki poziom testosteronu, który może zapobiegać lub opóźniać owulację i miesiączkę. Inne objawy PCOS to trądzik, nadmierny wzrost włosów, insulinooporność, która może wpływać na wagę, kłopoty z zajściem w ciążę lub dotrzymaniem ciąży.
Zaburzenia odżywiania, takie jak jadłowstręt psychiczny, bulimia i zaburzenia z napadami objadania się, mogą powodować brak lub nieregularne miesiączki. Problem jest również bardziej prawdopodobny, jeśli występuje znaczna utrata wagi czy szybkie nabieranie masy ciała. Oznaki zaburzeń odżywiania mogą obejmować skrajne ograniczenie spożycia żywności lub kalorii, niepotrzebne wycinanie z diety całych grup żywności, np. węglowodanów, post, a następnie objadanie się, chodzenie do łazienki zaraz po posiłkach, jedzenie dużych ilości jedzenia, gdy nie jest się głodnym. Co więcej, osoby, które nadmiernie ćwiczą, mogą również doświadczać nieregularnych miesiączek.
Endometrioza to stan, w którym komórki, które zwykle rosną w macicy, rozprzestrzeniają się poza nią. Komórki te tworzą wyściółkę macicy (wspomniane wcześniej endometrium), która grubieje i złuszcza się z każdym cyklem menstruacyjnym. Kiedy komórki rosną w innym miejscu, to cykliczne zgrubienie i zrzucanie powoduje znaczny ból. Inne objawy to: ciężkie okresy, wydalanie dużych skrzepów krwi, krwawienie między miesiączkami, problemy z zajściem w ciążę, a także nieregularność cyklu menstruacyjnego.
Tarczyca wytwarza hormony, które wpływają na metabolizm, tętno i inne podstawowe funkcje. Pomaga również kontrolować czas owulacji i miesiączki. Osoby z nadczynnością tarczycy wytwarzają zbyt dużo hormonów tarczycy, podczas gdy osoby z niedoczynnością tarczycy nie produkują wystarczającej ilości. Choroba tarczycy może sprawić, że miesiączki będą obfite lub lekkie, a także mogą być częstsze lub rzadsze. U niektórych osób może również powodować zatrzymanie owulacji.
Inne schorzenia związane z nieregularnymi miesiączkami obejmują m.in. cukrzycę typu 1, zespół Cushinga, pierwotną niewydolność jajników, wrodzony przerost nadnerczy, choroby przenoszone drogą płciową.
Jak sprawić, żeby cykl menstruacyjny był regularny?
Od czasu do czasu nieregularne miesiączki są powszechne i nie wymagają leczenia np. nieprawidłowości związane z dojrzewaniem, okresem okołomenopauzalnym lub antykoncepcją.
Jednak warto porozmawiać z lekarzem, jeśli nieprawidłowość jest trwała i nie ma wyraźnej przyczyny. Specjalista po przeprowadzeniu wywiadu medycznego i odpowiednich badań będzie w stanie ustalić podstawową przyczynę, a następnie dopasować odpowiednie działanie.
Potencjalne zalecenia dotyczące leczenia mogą obejmować terapię hormonalną. Kontrola urodzeń zawierająca hormony estrogenu i progesteronu może pomóc w wyrównaniu gospodarki hormonalnej w organizmie, co może przeciwdziałać skutkom braku owulacji. Może również sprawić, że krwawienia będą regularne i łatwiejsze do opanowania lub zmniejszyć objawy stanów, takich jak PCOS, wpływając na poprawę jakości życia.
Zarówno brak tkanki tłuszczowej, jak i nadmiar tkanki tłuszczowej mogą wpływać na miesiączkę. Dla osób z PCOS, które mają wyższą masę ciała, utrzymanie prawidłowej masy ciała może obniżyć poziom insuliny. Prowadzi to do obniżenia poziomu testosteronu i zwiększonej szansy na owulację, dlatego zaleca się utrzymanie umiarkowanej masy ciała.
Jeśli dana osoba chce schudnąć lub przybrać na wadze lub ma chorobę podstawową, która wpływa na jej odżywianie, może skorzystać z pomocy dietetyka. Takie działanie może pomóc osobie zrozumieć rodzaj diety, która pomoże w jej zdrowieniu i wesprze zdrowie hormonalne.
Jeśli nieregularne miesiączki są związane ze stresem, lękiem, depresją lub zaburzeniami odżywiania, lekarz może zalecić wsparcie psychologiczne. Dla wielu zwykle wiąże się to z psychoterapią, na której będzie przestrzeń, żeby przepracować swoje problemy na podłożu psychicznym.
W zależności od przyczyny, osoby z nieregularnymi miesiączkami mogą odnieść korzyści z niektórych leków. Z tego powodu farmakoterapia jest kolejnym możliwym oddziaływaniem, które pozwala unormować cykl menstruacyjny. W przypadku niektórych poważnych stanów i chorób zalecane są zabiegi chirurgiczne.
Przeczytaj także:
