Nie mogę zajść w ciążę – jakie badania należy wykonać
Wiele par bez powodzenia stara się o ciążę. Wówczas warto wykonać odpowiednie badania i testy, które pomogą w diagnostyce i przyszłych próbach. Jakie badania należy wykonać przy niepowodzeniu zajścia w ciążę?
O czym świadczy niemożność zajścia w ciążę?
Do zapłodnienia dochodzi po połączeniu komórki jajowej z plemnikiem. Z powstałej gamety rozwija się zarodek, który zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy i rozwija się w płód. Jednak ciąża jest trudnym i złożonym procesem, na którego powodzenie wpływa wiele czynników w tym styl życia prowadzony przez parę czy stan zdrowia kobiety i mężczyzny. Niepowodzenie zajścia w ciążę może być spowodowane przez niepłodność albo bezpłodność pary. Te dwa terminy są często ze sobą mylone i używane zamiennie, jednak nie oznaczają tego samego.
O niepłodności mowa w przypadku niemożności zajścia w ciążę mimo regularnego współżycia seksualnego, czyli 3-4 razy w tygodniu. Taki stan utrzymuje się powyżej 12 miesięcy pomimo zaprzestania stosowania jakiejkolwiek antykoncepcji. Niepłodność jest uznawana przez WHO za chorobę społeczną. Jednak dobra wiadomość jest taka, że stan można wyleczyć i istnieje możliwość zostania rodzicem. Najczęściej stosuje się farmakoterapię, a w niektórych przypadkach konieczna okazuje się interwencja chirurgiczna.
Natomiast bezpłodność jest trwałą niezdolnością do zostania rodzicem. Dla par dotkniętych tym problemem szansą na rodzicielstwo pozostaje zapłodnienie pozaustrojowe (metoda in vitro) albo adopcja.
W przypadku niemożności zajścia w ciążę warto wykonać badania, dzięki którym będzie możliwa diagnoza problemu i wdrożenie odpowiedniego postępowania.
Jakie należy wykonać badania przy niepowodzeniu zajścia w ciążę?
Trzeba pamiętać, że problemy z płodnością mogą dotyczyć każdego z partnerów. Nie można zrzucać winy oraz odpowiedzialności za niemożność zajścia w ciążę na partnera czy partnerkę. Przede wszystkim należy zgłosić się na konsultację lekarską.
Przed badaniem niepłodności specjalista zbierze dokładny wywiad, podczas którego postara się zrozumieć nawyki seksualne pary. Może wydać zalecenia, które poprawią szanse na zajście w ciążę, eliminując znane przyczyny niepowodzeń. Trzeba również wykluczyć wszelkie problemy nieginekologiczne, które mogą zaburzać płodność jak infekcje.
Płodność męska wymaga, aby jądra produkowały wystarczającą ilość zdrowych plemników oraz aby plemniki były skutecznie wtryskiwane do pochwy i docierały do komórki jajowej. Testy na niepłodność u mężczyzn mają na celu ustalenie, czy którykolwiek z tych procesów jest zaburzony.
Badanie czynnika męskiego przede wszystkim obejmuje badanie nasienia, dlatego należy wykonać diagnostykę podstawową, dzięki której można określić parametry fizyko-chemiczne spermy, ocenić ruchliwość, żywotność oraz morfologię plemników. Często wykonuje się również test MAR sprawdzający obecność przeciwciał przeciwplemnikowych na powierzchni gamety, które mogą utrudniać przedostanie się plemników do komórki jajowej oraz wpływać na ich parametry, zmniejszając szansę na zapłodnienie. Możliwe jest również wykonanie test SCD, które bada strukturę chromatyny plemnikowej. Ma na celu ocenę stopnia uszkodzenia DNA gamet. Wykonywany jest również posiew nasienia, dzięki czemu można wykryć szkodliwe drobnoustroje w spermie.
W razie potrzeby specjalista zleci dalszą diagnostykę w tym badanie fizykalne układu rozrodczego czy badanie ultrasonografem (USG), żeby sprawdzić, czy nie występują nieprawidłowości czy zmiany anatomiczne. Wykonuje się również badania hormonalne (zwłaszcza na zbadanie stężenia poziomu testosteronu, prolaktyny, estradiolu, hormonów tarczycowych, folitropiny – FSH, lutropiny – LH czy tyreotropiny – TSH). W diagnozie płodności męskiej są przeprowadzane również badania genetyczne, przede wszystkim kariotypu (zestawu wszystkich chromosomów w komórkach). Przyczyny niepłodności poszukuje się w przypadku mutacji genu CFTR. Możliwe są również badania immunologiczne – szczególnie wykrywające obecność przeciwciał przeciwplemnikowych ASA.
Płodność kobiet polega na tym, że jajniki uwalniają zdrowe komórki jajowe. Układ rozrodczy musi umożliwiać gamecie przejście do jajowodów i połączenie się z plemnikiem w celu zapłodnienia. Następnie zapłodniona komórka jajowa przedostaje się do macicy i zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Badania na niepłodność kobiet próbują ustalić, czy którykolwiek z tych procesów jest zaburzony.
Przede wszystkim specjalista zaleci monitorowanie cyklu menstruacyjnego w celu sprawdzenie ewentualnych nieregularności czy występowania niepokojących objawów. Następnie na wizycie wykonuje się podstawowe badanie ginekologiczne oraz USG, które mają na celu wykrycie występowania potencjalnych wad anatomicznych układu rozrodczego. Następnie zaleca się badania hormonalne – hormonów tarczycy (TSH, FT3, FT4), gonadotropin (FSH, LH), prolaktyny, steroidów płciowych (jak testosteron, progesteron i estradiol).
Do dalszych postępowań diagnostycznych zalicza się histeroskopię, czyli badanie macicy umożliwiające jej precyzyjną ocenę, laparoskopię – metodę, która służy ocenie narządów jamy brzusznej, a także sono-HSG sprawdzające drożność dróg rodnych. Niektórzy specjaliści zlecają badanie AMH, czyli ocenę rezerwy jajnikowej. Wykonuje się również badania genetyczne (szczególnie kariotypu, ale i w celu wykluczenia mutacji Leiden); badania immunologiczne stosowane do wykrycia przeciwciał przeciwplemnikowych ASA, antykoagulantu tocznia, autoprzeciwciał przeciw kardiolipinie (IgG, IgM), przeciwciał przeciwjądrowych ANA2, przeciwciał przeciw B2-glikoproteinie I, a także przeciwciał anty-TPO i anty-TG; badania bakteriologiczne – ze szczególnym zwróceniem uwagi na nieprawidłowości we florze bakteryjnej pochwy.
Przeczytaj także:
Komputer cyklu do wyznaczania owulacji. Skuteczność ponad 99%.
