Toksoplazmoza

Co to jest toksoplazmoza i jak ją leczyć? Dlaczego jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży?

Toksoplazmoza to jedna z najbardziej rozpowszechnionych pasożytniczych chorób w Polsce, której podłożem rozwoju jest pierwotniak Toxoplasma gondii. Przyjmuje się, że aż 60% Polaków jest jego nosicielem. Pasożyt ten zazwyczaj nie wywołuje u człowieka poważnych objawów, więc tylko niewielki odsetek zachorowań wiąże się z cięższym przebiegiem. Najbardziej narażone są kobiety w ciąży wraz z płodem, dlatego warto inwestować w odpowiednie badania serologiczne i wykonywać je kilkukrotnie.

Rozróżniamy toksoplazmozę nabytą oraz wrodzoną. Nabyta to ta, którą zakażamy się po urodzeniu -poprzez dostarczenie komórek zakaźnych z krwią ze środowiska zewnętrznego lub poprzez drogę pokarmową. O toksoplazmozie wrodzone mówimy w momencie zakażenia płodu lub dziecka w łonie matki.

Jak można zachorować?

Częstym źródłem zachorowań są nasze domowe pupile- koty. Jako ostateczni żywiciele pierwotniaka Toxoplasma gondii są potrzebne do jego rozwoju. Komórki rozrodcze pasożyta łączą się w jelicie kotów w oocystę, która wydostaje się przez odbyt wraz z kałem. Tam z kolei następuje podział i powstanie komórek zakaźnych, które mogą przetrwać w tej formie nawet do 18 miesięcy. Aby nie dopuścić do rozwoju pierwotniaka i rozprzestrzenienia się go warto częściej zaglądać do kuwety w celu jej opróżnienia.

Człowiek może zakazić się drogą pokarmową w momencie przedostania się oocysty do jamy ustnej poprzez konsumpcję surowego lub niedogotowanego mięsa (szczególnie wieprzowiny ale także jagnięciny i baraniny) a także nieumytych owoców i warzyw. Istnieją także inne drogi zakażenia takie jak transfuzja krwi, przeszczep tkanek lub narządów objętych zakażeniem, bezpośredni kontakt z krwią pacjenta chorego na toksoplazmozę,

Objawy zakażenia

Objawy toksoplazmozy nabytej i wrodzonej różnią się od siebie. Przy toksoplazmozie nabytej są to symptomy przypominające wirus grypy, czasem też obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych na okres 1-2 miesięcy. Najpoważniejszymi powikłaniami, które występują u osób z obniżoną odpornością są zapalenia płuc i wątroby a także mięśnia sercowego i mózgu. Większość osób natomiast przechodzi toksoplazmozę bezobjawowo.

Postać wrodzona toksoplazmozy może skutkować poważnymi powikłaniami. Zakażenie w pierwszym trymestrze ciąży nierzadko kończy się poronieniem. W późniejszym stadium często następują uszkodzenia rozwojowe o charakterze ciężkim i nieodwracalnym. Choroba w III trymestrze może przyjąć postać bezobjawową, co nie równa się z jej brakiem i wpływem na późniejsze funkcjonowanie dziecka.

Jak leczyć toksoplazmozę?

Sposób leczenia toksoplazmozy opiera się najczęściej na podaniu odpowiedniego antybiotyku takiego jak klimdamycyna, sulfonamidy o przedłużonym działaniu, spiramycyna w momencie zagrożenia uszkodzeniem narządów czy też pirymetamina. W przypadku choroby przebiegającej bez większych symptomów nie ma obowiązku jego podania. Często objawy zanikają samoistnie po kilku tygodniach.

Leczenie należy przeprowadzić zawsze natomiast w przypadku kobiet ciężarnych. W momencie wykrycia toksoplazmozy do 18 tygodnia ciąży popularne jest zastosowanie spiromycyny przez cały jej okres trwania. Po 18 tygodniu przy przezłożyskowym zakażeniu Toxoplasma gondii wykorzystuje się pirymetaminę z sulfadiazyną oraz kwasem foliowym. Tak samo wygląda protokół leczenia osób z zaburzeniami immunologicznymi.

Dzieci ze stwierdzoną toksoplazmozą wrodzoną objawową lub bezobjawową powinny być poddane odpowiedniemu leczeniu. Polega ono na przyjmowaniu pirymetaminy, sulfadoksyny i pochodnych kwasu foliowego. Kuracje taką stosuje się do skończenia przez dziecko 1,5 roku.

Osoby, których choroba przyjęła formę mózgową dodatkowo powinny mieć podawane lekarstwa przeciwdrgawkowe wraz z jednoczesnym przyjmowaniem prymachiny, klindamycyny lub alternatywnie kotrimoksazolu.

Przeczytaj także: