Badania prenatalne – charakterystyka i kiedy je wykonywać
Ciąża to okres wyczekiwania na dziecko. Może wiązać się z wieloma emocjami – radością, euforią, podekscytowaniem, stresem czy lękiem. To okres pełen niewiadomych i niepewności. Na każdym etapie ciąży warto troszczyć się o prawidłowy rozwój płodu. Pomocna w tym będzie diagnostyka za pomocą badań prenatalnych.
Badania prenatalne – cechy
Badania prenatalne wykonuje się podczas ciąży. Są to czynności pomagające w diagnostyce. Dzięki nim można poznać aktualny stan rozwijającego się płodu. Są przydatne przy wykrywaniu ewentualnych wad rozwojowych, chorób zagrażających płodowi i matce, a także nieprawidłowości genetycznych. Pozwalają również na rozpoznanie płci oraz liczby dzieci przed narodzinami. Dzięki badaniom prenatalnym można wykryć niepokojące objawy i wcześniej podjąć odpowiednie działania, mające na celu zapewnienie odpowiedniej opieki zarówno matce, jak i dziecku. Zdobyte podczas badań informacje pozwolą przygotować się na narodziny i zaplanować kolejne działanie oraz ewentualne leczenie.
Badania prenatalne dzieli się ze względu na sposób ich przeprowadzenia na dwa rodzaje. Pierwszy z nich jest inwazyjny. Takie badania są stosowane w przypadku, gdy istnieje wysokie ryzyko występowania wad wrodzonych. Ten rodzaj badań jest związany z niewielkim ryzykiem poronienia. Wymagają przeprowadzenia amniopunkcji, podczas której pobiera się wody płodowe lub fragment łożyska. Natomiast drugi rodzaj badań prenatalnych jest przeprowadzany w nieinwazyjny sposób. Polegają one na pobraniu krwi matki, a także wykonywaniu specjalistycznego USG – najczęściej przez powłoki brzuszne, jednak istnieje również możliwość przeprowadzenia badania dopochwowo.
Badania prenatalne powinny być wykonywane przez wszystkie ciężarne. Istnieje kilka dodatkowych zaleceń dotyczących istotności badań. Zalicza się do nich m.in. wiek ciężarnej (po ukończeniu 35. roku życia); wcześniejszy poród dziecka z wadą wrodzoną; sytuację gdy w rodzinie (któregokolwiek z partnerów) zdarzały się przypadki chorób uwarunkowanych genetycznie; nieprawidłowy kariotyp (zestaw chromosomów) matki lub ojca; nieprawidłowy wynik przesiewowego badania USG wykonanego między 11. a 14. tygodniem ciąży.
Badania prenatalne – cel
Badania prenatalne pozwalają określić, czy płód rozwija się prawidłowo i czy dziecko jest zdrowe. Mają również na celu wykrycie wad narządów oraz występowania chorób genetycznych. Co więcej, dzięki badaniom prenatalnym jest możliwość ustalenia, czy ciąża jest pojedyncza czy mnoga, a także zbadania płci dziecka.
Badania prenatalne są istotne, ponieważ pozwalają przygotować się na odpowiednie postępowanie (np. leczenie, rehabilitację) w przypadku ewentualnej choroby dziecka. Warto również pamiętać, że systematyczne monitorowanie rozwoju płodu pozwala uspokoić parę i daje spokój psychiczny.
W przypadku wystąpienia poważnych wad oraz komplikacji podczas ciąży, które zagrażają matce lub dziecku, ciężarna może podjąć decyzję o przerwaniu ciąży.
Badania prenatalne – kiedy je wykonywać?
Warto monitorować swoje ciało i obserwować wszelkie objawy, które mogą świadczyć o zajściu w ciążę. To pozwoli na konsultacji przybliżyć ginekologowi postępowanie ciąży. Pierwsze badania prenatalne najczęściej wykonuje się między 10. a 14. tygodniem ciąży. Robi się wówczas USG oraz nieinwazyjne testy biochemiczne. Są one niezwykle ważne podczas poszukiwania wad genetycznych. Dopiero między 13. a 19. tygodniem można wykonać badania inwazyjne, które dostarczą więcej informacji o ewentualnie występującej chorobie.
Następne rutynowe badania prenatalne przeprowadza się między 18. a 22. tygodniem ciąży. Wyniki z obu badań są porównywane, co pozwala stwierdzić, czy płód rozwija się prawidłowo. Na ich podstawie można również zadecydować o skierowaniu ciężarnej na kolejne badania, a także zaplanować odpowiednie postępowanie np. zmiany w diecie czy zażywanie suplementów.
W przypadku występowania jakichkolwiek niepokojących objawów należy zgłosić się do ginekologa. Specjalista dopasuje działanie do potrzeb oraz preferencji pacjentki.
Przeczytaj także:
