Jakie są przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej?
Celem antykoncepcji hormonalnej jest kontrola narodzin. Korzysta z niej coraz więcej osób, ponieważ te metody antykoncepcyjne charakteryzują się wysoką skutecznością działania oraz łatwością w użyciu. Nie są jednak zupełnie pozbawione wywoływania skutków ubocznych. Jak działa antykoncepcja hormonalna? Jakie są przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej?
Antykoncepcja hormonalna – co to?
Pod pojęciem „antykoncepcja hormonalna” kryje się wiele rozmaitych metod antykoncepcyjnych. Wszystkie łączy to, że w celu zapobiegania zajściu w ciążę wykorzystują działanie hormonów. Konkretne środki rozróżnia sposób podania hormonów. Wśród form antykoncepcji hormonalnej można zaleźć: stosowane doustnie tabletki antykoncepcyjne, wkładki wewnątrzmaciczne, krążki dopochwowe, działające przez skórę plastry, wszczepiane pod skórę implanty czy podawane domięśniowo zastrzyki.
Antykoncepcja hormonalna opiera się na działaniu dwóch hormonów: estrogenów oraz progestagenów. Można również spotkać środki jedynie z gestagenami. Oba są pozyskiwane syntetycznie i wywołują liczne zmiany w organizmie, których celem jest kontrola narodzin. Estrogeny wpływają na supresję FSH, co powoduje zahamowanie wzrostu i rozwoju pęcherzyka Graafa. Nie dochodzi wówczas do uwolnienia komórki jajowej, czyli jajeczkowania. Hormony wpływają również na błonę śluzową macicy (endometrium). Zmieniają jej budowę, powodując uniemożliwienie zagnieżdżenia się (implantacji) zarodka, a także wpływają na zapobieganie przerastania oraz złuszczania się endometrium, dzięki czemu nie dochodzi do krwawienia miesięcznego. Progestageny wpływają na zahamowanie wydzielania LH (hormonu luteinizującego), co skutkuje brakiem owulacji. Dodatkowo powodują zagęszczenie śluzu szyjkowego, zmniejszając jego przepuszczalność dla plemników i utrudniając gametom drogę do komórki jajowej i zapłodnienie.
Z antykoncepcji hormonalnej można również korzystać w innych celach niż przy kontroli narodzin. Często jest zalecana w przypadku zaburzeń gospodarki hormonalnej np. przy występowaniu zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), intensywnego trądziku czy bolesnych menstruacjach. Trzeba zaznaczyć, że antykoncepcja hormonalna nie zapewnia ochrony przed możliwością zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Antykoncepcja hormonalna – wizyta u ginekologa
Przed wyborem optymalnej metody antykoncepcji należy udać się na wizytę do ginekologa. Specjalista pomoże dobrać odpowiednią formę zapobiegania zajściu w ciążę. Pierwszym krokiem do doboru jest przeprowadzenie kompleksowego wywiadu z pacjentem. Podczas niego lekarz może zapytać o m.in. tryb życia, ogólny stan zdrowia, stosowanie leków czy używek, cykl menstruacyjny, aktywność seksualną.
Następnie ginekolog przeprowadzi lub zleci wykonanie odpowiednich badań. Przede wszystkim należy wykonać badania ginekologiczne (USG narządów płciowych, badanie piersi oraz cytologię), badania krwi (morfologię, rozmaz, koagulogram, lipogram), próby wątrobowe czy określić profil hormonalny (FSH, LH, TSH, estradiol, testosteron, progesteron, prolaktyna). Poza tym warto wykonać test ciążowy, dokonać pomiaru masy ciała oraz ciśnienia tętniczego krwi. Co więcej, zalecane są badania genetyczne, pozwalające wykluczyć obecność mutacji, które zwiększają ryzyko zachorowalności na poważniejsze schorzenia jak zakrzepicę czy nowotwór piersi.
Zebrane dzięki wywiadowi i badaniom informacje pozwolą dopasować odpowiedni środek antykoncepcyjny do indywidualnych potrzeb pacjenta. Zgromadzone dane pozwolą określić ogólny stan osoby badanej, wykluczyć przeciwwskazania do stosowania konkretnej metody antykoncepcji czy zmniejszyć ryzyko pojawienia się niepożądanych działań.
Antykoncepcja hormonalna – przeciwwskazania
Do bezwzględnych przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej należą: choroba zakrzepowo-zatorowa, żylne procesy zakrzepowo-zatorowe, choroby sercowo-naczyniowe, ciężkie choroby wątroby, cukrzyca ze zmianami naczyniowymi, podejrzenia lub rozpoznanie nowotworu, choroby kolagenowe, krwawienie z dróg rodnych o nieustalonej przyczynie, anemia, alergia na którykolwiek ze składników danej metody antykoncepcyjnej, długotrwałe unieruchomienie, ciąża, karmienie piersią, trombofilia, palenie więcej niż 15 papierosów dziennie, wysokie nadciśnienie. Środki ostrożności należy zachować przy: ryzyku występowania chorób zakrzepowo-zatorowych żył i tętnic, otyłości, chorób zastawek, zaburzeniach krzepnięcia krwi.
W przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących objawów czy dolegliwości należy udać się na wizytę do specjalisty. Może się zdarzyć, że wybrana metoda jest nieodpowiednia i należy ją zmienić na inną.
Przeczytaj także:
Komputer cyklu do wyznaczania owulacji. Skuteczność ponad 99%.
