Regulacja cyklu miesięcznego i spermatogeneza
Lekarze co raz częściej zwracają uwagę na to, że występująca niepłodność stanowi objaw innych chorób i zaburzeń organizmu. Co raz częściej bierze się pod uwagę występujące zarówno u kobiet jak i mężczyzn zaburzenia odporności, choroby układu immunologiczne lub alergie, które stanowią niezwykle istotny element w medycynie prokreacji. Zrozumienie wzajemnego oddziaływania różnych układów – np. hormonalnego i immunologicznego na przebieg cyklu miesięcznego lub spermatogenezy może okazać się istotnym elementem w podejmowaniu oddziaływań diagnostycznych i leczących.
Zaburzenia hormonalne a płodność
Układ hormonalny jest odpowiedzialny za wiele istotnych funkcji w organizmie – kontroluje między innymi przemianę materii, odpowiada za prawidłowy wzrost, reguluje rozwój jajników, a także wydzielanie substancji, które są odpowiedzialne za prawidłowe zagnieżdżenie się zarodka w macicy. Problemy z układem hormonalnym mogą wystąpić u kobiet w każdym wieku, a badania dowodzą, że stanowią nawet 40% przyczyn niepłodności. Zaburzenia układu hormonalnego mogą powodować, że pęcherzyk będzie wzrastał bez gotowej do zapłodnienia komórki jajowej lub znacznie utrudnione stanie się jego uwolnienie w czasie owulacji .
Do najczęstszych zaburzeń hormonalnych kobiet, które prowadzą do niepłodności można zaliczyć :
– zaburzenia fazy lutealnej (II fazy cyklu miesiączkowego) – spowodowane jest zwykle nieprawidłowym działaniem ciałka żółtego, a także zbyt niskim poziomem progesteronu, co powoduje skrócenie poniżej 12 dni fazy lutealnej, prowadząc w efekcie do trudności z zajściem w ciążę.
– zespół policystycznych jajników (PCOS) – wywołuje go nadmierna produkcja męskich hormonów (androgenów), która przyczynia się do wzrostu poziomu LH i obniżenia FSH w organizmie kobiety. W wyniku tego pęcherzyki nie dojrzewają, a na jajnikach tworzą się torbiele.
– choroby tarczycy – tarczyca stanowi gruczoł produkujący hormony, które odpowiedzialne są za prawidłowy wzrost i funkcjonowanie metabolizmu. Niedostateczna lub nadmierna produkcja hormonów tarczycy może powodować trudności z regularnym miesiączkowaniem i prowadzić do niepłodności.
W przypadku mężczyzn za najczęstsze zaburzenia hormonalne można uznać:
– niski poziom testosteronu – odpowiedzialny przede wszystkim za ograniczoną produkcję plemników
– przyczyny hormonalne związane ze schorzeniami przysadki mózgowej, podwzgórza, nadnerczy lub tarczycy
Zaburzenia układu immunologicznego a niepłodność
Zaburzenia układu odpornościowego dzieli się na te, które całkowicie uniemożliwiają zajście w ciążę oraz takie, które blokują możliwość donoszenia ciąży. W przypadku mężczyzn zaburzenia układu immunologicznego mogą powodować nieprawidłowości, w wyniku których pojawiają się przeciwciała niszczące lub osłabiające plemniki w tak skuteczny sposób, że zapłodnienie staje się niemożliwe. W organizmie kobiety może natomiast dojść do kilku rodzajów oddziaływań przeciwciał:
– atak przeciwciał na białko jakim jest nasienie mężczyzny – określane często jako tzw. ,,wrogi śluz’’, w którym znajdują się przeciwciała atakujące plemniki
– atak przeciwciał na własne komórki jajowe
– atak na rozwijający się w macicy zarodek, który traktowany jest jako intruz
Gdy para starająca się o dziecko wykonała już wiele specjalistycznych badań w kierunku diagnostyki niepłodności (które nie wskazały przyczyny problemu) warto sprawdzić, czy jej podłoże zarówno u kobiety jak i mężczyzny nie leży przypadkiem w specyficznych zaburzeniach hormonalnych lub immunologicznych.
