Wiele osób, by zapobiegać zajściu w ciążę, decyduje się na wybór tabletek antykoncepcyjnych. Ta popularna metoda jest skuteczna, łatwa w użyciu i bezpieczna. Warto korzystać z niej, dbając o efekt antykoncepcyjny. Jak działają tabletki antykoncepcyjne? Czego należy unikać, żeby zachować ich działanie?
Czym są tabletki antykoncepcyjne?
Tabletki antykoncepcyjne są rodzajem antykoncepcji. Zawierają hormony, które zapobiegają możliwości zajścia w ciążę. Mają niewielki rozmiar. Przyjmuje się je codziennie o ustalonej porze, doustnie. Istotne jest, żeby zachować regularność, dzięki czemu ich skuteczność zostaje zachowana. Najczęściej po tę metodę sięgają kobiety, jednak istnieją również tabletki antykoncepcyjne dla mężczyzn.
Na rynku dostępne są dwa rodzaje pigułek. Różnią się one zawartością hormonów. Pierwszy typ to tabletki jednoskładnikowe (minipigułki). W ich składzie znajduje się jedynie progestagen, czyli syntetyczny progesteron. Drugi rodzaj pigułek (tabletki dwuskładnikowe) jest wzbogacony w estrogeny.
Działanie tabletek antykoncepcyjnych skupia się na zapobieganiu możliwości zajścia w ciążę. Wpływają na zmianę gęstości śluzu pochwowego, dzięki czemu zmniejszają jego przepuszczalność. Wówczas plemniki mają utrudnioną drogę do komórki jajowej i zapłodnienie jest utrudnione. Tabletki wpływają również na hamowanie selekcji oraz wzrostu pęcherzyka Graafa i wówczas nie następuje owulacja. Pigułki mają również wpływ na zmianę właściwości błony śluzowej macicy (endometrium) i utrudniają zagnieżdżenie się zarodkowi w macicy. Tabletki antykoncepcyjne są również stosowane w przypadku leczenia zaburzeń hormonalnych np. przy intensywnym trądziku, bolesnych miesiączkach czy przy zespole napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Nie chronią przed możliwością zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową, dlatego w przypadku ryzyka należy stosować prezerwatywę.
Najczęściej w jednym opakowaniu znajduje się 28 tabletek. Jest to uzasadnione tym, że średnio cykl menstruacyjny trwa 28 dni. Tabletki jednoskładnikowe trzeba przyjmować codziennie o tej samej porze. Zawierają niską zawartość hormonów, dlatego opóźnienie w przyjęciu pigułki nie może być dłuższe niż 3 godziny. W innym przypadku może zostać zaburzone ich działanie antykoncepcyjne.
Tabletki dwuskładnikowe najczęściej można spotka w schemacie 21+7. wówczas w opakowaniu znajduje się 28 pigułek, które zawierają aktywne hormony i posiadają działanie antykoncepcyjne. Pozostałe 7 pigułek to tzw. placebo. Są nieaktywne (niezawierające hormonów) i wówczas organizm ma przerwę od przyjmowania kolejnych dawek hormonów. Warto pamiętać, że działanie antykoncepcyjne jest zachowane podczas przerwy. Można również zaobserwować tzw. plamienie z odstawienia. W przypadku tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych opóźnienie w przyjęciu dziennej dawki może być dłuższe niż przy minipigułkach, jednak warto przeczytać informacja zawarte w ulotce.
Jaka jest skuteczność tabletek antykoncepcyjnych?
Efektywność metod antykoncepcji jest mierzona za pomocą wskaźnika Pearla. Pozwala on wyliczyć, ile aktywnie seksualnych kobiet na 100 zachodzi w ciążę pomimo korzystania z danej formy antykoncepcyjnej. Trzeba zaznaczyć, że im niższy indeks wskaźnika Pearla, tym większa skuteczność danej metody. Na przykład jeśli wskaźnik Pearla to 2, wówczas 2 na 100 kobiet, które stosowały daną metodę, zaszły w ciążę.
Wskaźnik Pearla dla minipigułek wynosi 0,5 (w przypadku idealnego stosowania) i 3,0 (w rzeczywistości). Natomiast dla tabletek dwuskładnikowych indeks wynosi analogicznie 0,1 oraz 7,6.
Warto pamiętać, że na efektywność wybranej metody wpływają liczne czynniki. Przede wszystkim należy zapoznać się z ulotką, która zostaje dołączona do opakowania. Zawiera ona niezbędne informacje np. jak postępować, gdy pominie się pigułkę. Tabletki antykoncepcyjne należy brać codziennie o tej samej porze. Wówczas ich działanie jest niezaburzone i poprawne. Na skuteczność mogą wpływać również przyjmowane substancje np. suplementy diety.
Jakie suplementy diety obniżają skuteczność działania tabletek antykoncepcyjnych?
Spożywanie niektórych produktów ma wpływ na obniżenie działania tabletek antykoncepcyjnych. Należy do nich m.in. witamina C. W przypadku jej stosowania nie należy przekraczać maksymalnej dziennej dawki, czyli 1000 mg. Witamina C może wpływać na zmianę wchłaniania oraz stężenia etynyloestradiolu, co wprawi, że cykl menstruacyjny będzie nieregularny natomiast nagłe przerwanie przyjmowania witaminy C może obniżyć poziom estrogenów w organizmie. Zwiększa się wówczas ryzyko wystąpienia skutków ubocznych m.in. ryzyko owulacji.
Podobne działanie, które obniża skuteczność pigułek, mają substancje zawarte w grejpfrucie. Składniki wpływają na hamowanie aktywności izoenzymu 3A4 cytochromu P450, odpowiedzialnego za metabolizm estradiolu. W skrócie – wątroba zamiast rozkładać tabletki, zajmie się rozkładem soku czy owocu. To powoduje zwiększenie ryzyka wystąpienia skutków ubocznych, które mogą obniżyć działanie pigułek. Dlatego warto pamiętać o zachowaniu przerwy między spożyciem tabletki a zjedzeniem owocu czy wypiciem soku grejpfrutowego. Powinna ona wynosić min. 2 godziny.
Do suplementów diety wpływających na obniżenie działania tabletek antykoncepcyjnych zalicza się również przyjmowanie chromu czy węgla jadalnego. Te związki utrudniają wchłanianie substancji ze środków antykoncepcyjnych i mogą obniżać ich skuteczność. Dlatego podczas przyjmowania preparatów należy zachować min. 4 godziny przerwy
Na utrudnianie wchłaniania substancji z tabletek antykoncepcyjnych wpływa również spożywanie preparatów z babki płesznik czy siemienia lnianego. Wytwarzają one śluz, pokrywający błonę przewodu pokarmowego. Warto zaznaczyć, że siemię lniane, które można dostać w produktach spożywczych, jest poddane obróbce termicznej i nie wytwarza podobnej warstwy, dzięki czemu nie wpływa na skuteczność antykoncepcji.
Warto również pamiętać, że na obniżenie skuteczności pigułek działają napary z dziurawca. Zawarta w roślinie substancja czynna (hyperforyna) pobudza wątrobę i wpływa na szybszy rozkład substancji. Preparaty ziołowe z dzięglem chińskim czy pluskwicą groniastą również negatywnie wpływają na skuteczność antykoncepcji.
Przeczytaj także:
Tampony BEPPY do seksu, na fitness, basen czy rower podczas okresu