Torbiele na jajniku
Jajniki są integralną częścią kobiecego układu rozrodczego. Nie tylko wspierają szanse poczęcia, ale także pomagają w regulacji hormonalnej w krwiobiegu. Torbiele jajników, w przeciwieństwie do raka jajnika, są łagodnymi wypełnionymi płynem pęcherzykami jajnikowymi. Chociaż w większości nie są szkodliwe, niektóre torbiele jajników mogą później przekształcić się w raka, bez odpowiedniej diagnozy i leczenia. W większości przypadków torbiele jajników nie wykazują znaczących objawów, co utrudnia pacjentom uzyskanie szybkiej i dokładnej diagnozy.
Torbiele na jajniku – przyczyny
Do najczęstszych przyczyn powstawania torbieli jajników zalicza się zaburzenia równowagi hormonalnej. Takie torbiele zwykle ustępują samoistnie bez leczenia. Mogą być spowodowane problemami hormonalnymi lub lekami pomagającymi w regulacji cyklu menstruacyjnego i wywołaniu owulacji.
Endometrioza jest dość powszechnym schorzeniem, które powoduje, że komórki błony śluzowej macicy wyrastają poza jej ściany. Tkanki endometrium mogą przyczepiać się do jajników i tworzyć torbiele. Takie stany mogą również pojawiać się przy zespole policystycznych jajników (PCOS) czy gdy występują infekcje układu rozrodczego.
Torbiele jajników mogą się również pojawiać się w ciąży czy być związane z cyklem menstruacyjnym. Z tego względu wyróżnia się kilka rodzajów: dermatoidalną (powstającą z jaja płodowego), pęcherzykową (skutek niepękającego pęcherzyka Graafa), ciałka żółtego (gdy ciałko żółte nie zanika pomimo braku ciąży) czy luteinową (pojawia się głównie w ciąży).
Torbiele na jajniku – objawy
Najczęściej na początku torbiele jajników nie dają żadnych niepokojących objawów. Jest to spowodowane tym, że są niewielkich rozmiarów i nie utrudniają funkcjonowania układu rozrodczego. Dopiero gdy torbiel urośnie do większego rozmiaru, kobieta może odczuwać dyskomfort. Wówczas możliwe jest zaobserwowanie objawów jak: rozregulowanie cyklu menstruacyjnego czy niepłodność, problemy z oddawaniem moczu, ból jajników czy podbrzusza, ból odczuwany podczas stosunku czy załatwiania potrzeb fizjologicznych, wzdęcia, nudności czy wymioty, plamienie międzymiesiączkowe. W przypadku bardzo intensywnego stanu można zaobserwować natężenie bólu (przypominającego kłucie), gorączkę oraz omdlenia czy zawroty głowy.
Jak diagnozuje się torbiele jajników?
Ponieważ objawy torbieli jajników nie są tak powszechne u kobiet, trudno jest wiedzieć, kiedy udać się do lekarza. Najlepiej po zaobserwowaniu któregokolwiek z wyżej wymienionych objawów, zasięgnąć porady lekarza.
Specjalista przeprowadzi szczegółowy medyczny, m.in. pytając o historię choroby, przyjmowane substancję czy aktywność seksualną. Następnie lekarz może wykonać lub zlecić kilka rutynowych testów.
Pierwszym z nich jest badanie miednicy. To rodzaj badania fizykalnego, podczas którego lekarz wkłada palec do pochwy pacjentki, aby sprawdzić narządy rozrodcze i ocenić możliwość wystąpienia torbieli lub guzów w jajnikach.
Drugie badanie wykonuje się z użyciem ultrasonografu (USG). Ultrasonografia jest bardzo powszechnym badaniem obrazowym, która generuje obrazy macicy i pokrewnych narządów rozrodczych za pomocą fal dźwiękowych. Badanie daje wyraźny obraz rozwoju torbieli w macicy.
Ponieważ torbiele jajników często stwarzają ryzyko raka jajnika u niektórych pacjentów, lekarz może przepisać test CA 125 w celu sprawdzenia antygenów nowotworowych we krwi. Niekiedy podwyższony poziom CA 125 wskazuje również na możliwość wystąpienia endometriozy, zapalenia miednicy lub mięśniaków.
Jak leczyć torbiele na jajniku?
Gdy lekarz ustali diagnozę torbieli jajników, opracuje dostosowany plan leczenia w zależności od wieku pacjentki, a także rozmiaru i lokalizacji torbieli.
Większość torbieli jajników znika samoistnie z czasem i bez dodatkowego leczenia. Szczególnie dzieje się tak, gdy zmiany są niewielkie. Wówczas lekarz zaleci odczekanie kilku tygodni i ponowne wykonanie badań. Jeśli torbiel nie zmniejszyła się, należy przejść do następnego etapu leczenia.
Hormonalne lub syntetyczne środki antykoncepcyjne, takie jak pigułki antykoncepcyjne, pomagają regulować równowagę hormonalną w krwiobiegu, zapobiegając w ten sposób dalszemu rozwojowi torbieli. Większość leków zapobiega dalszemu rozwojowi torbieli, ale nie zmniejszają rozmiaru istniejących torbieli jajników.
Jeśli torbiele są większe lub hamują normalne funkcje jajników, lekarz zaleci ich chirurgiczne usunięcie. Działanie może obejmować: cystektomię jajnika (usunięcie torbieli z jajnika przy zachowaniu nienaruszonego jajnika) lub wycięcie jajnika (usunięcie jednego lub dwóch zaatakowanych jajników).
W ciężkich przypadkach, gdy zmiany przekształciły się w torbiel nowotworową lub pojawiły się również w innych częściach anatomii układu rozrodczego pacjentki, lekarz może zasugerować całkowitą histerektomię (usunięcie macicy, jajników i jajowodów).
Torbiele jajników można leczyć i można im zapobiegać. Nie trzeba od razu wpadać w panikę, jeśli zostanie nam postawiona diagnoza. Zamiast tego warto omówić ze specjalistą odpowiednie opcje leczenia, możliwe długoterminowe perspektywy i dodatkowe zmiany stylu życia, które można wprowadzić, aby złagodzić objawy i prowadzić normalne życie.
Przeczytaj także:
