Ciąża przy niedrożnym jajowodzie
Do zapłodnienia dochodzi po połączeniu dwóch gamet – żeńskiej oraz męskiej. W przypadku, gdy istnieje niemożność zespolenia, mogą pojawiać się problemu z płodnością. Takie zaburzenie u kobiet może wynikać m.in. przy niedrożnym jajowodzie. Jakie są wówczas szanse zajścia w ciążę?
Czym są jajowody?
Jajowody są jednym z elementów układu rozrodczego. To dwie cienkie rurki, które znajdują się po jednej po obu stronach macicy. Pomagają prowadzić dojrzałą komórkę jajową z jajników do macicy. Kiedy niedrożność uniemożliwia gamecie przemieszczanie się w dół jajowodu, kobieta ma zablokowany jajowód. Może to wystąpić z jednej lub obu stron i jest przyczyną niepłodności nawet u 30% borykających się z tym problemem kobiet.
Kobiety z zablokowanymi jajowodami rzadko doświadczają jakichkolwiek objawów. Wiele z nich zakłada, że jeśli mają regularne miesiączki, ich płodność jest w porządku. Nie zawsze tak jest. Każdego miesiąca, kiedy dochodzi do owulacji, z jednego z jajników uwalniana jest komórka jajowa. Gameta wędruje z jajnika przez rurki do macicy. Plemniki muszą również przepłynąć z szyjki macicy, przez macicę i przez jajowody, aby dostać się do komórki jajowej. Zapłodnienie zwykle ma miejsce, gdy komórka jajowa przechodzi przez rurkę.
Jeśli jeden lub oba jajowody są zablokowane, komórka jajowa nie może dotrzeć do macicy, a plemnik nie może połączyć się z komórką jajową, co uniemożliwia zapłodnienie i ciążę. Możliwe jest również, że jajowód nie zostanie całkowicie zablokowany, a tylko częściowo. Może to zwiększyć ryzyko ciąży jajowodowej lub pozamacicznej.
Co powoduje niedrożność jajowodów?
Blokada jajowodów występuje najczęściej poprzez zrosty wewnątrzmiednicze, występowanie tkanki bliznowatej oraz infekcje. Te stany są powodowane licznymi poważnymi chorobami. Najczęstszą przyczyną niedrożności jajowodów jest zapalna choroba narządów miednicy (PID). Może ona wpływać na pojawiające się bliznowacenia jajowodu, a także powodować wykształcenie się wodniaka będącego odpowiedzialnym za około 30% występujących niedrożności jajowodu.
Zaburzenie może być również skutkiem endometriozy. Ta choroba powoduje rozrost błony śluzowej (endometrium) poza macicą. W efekcie może pojawić się w jajniku i zaburzać jego drożność. Może być również przyczyną pojawiania się zrostów w układzie rozrodczym. W podobny sposób do niedrożności jajowodów przyczyniają się mięśniaki. Jeśli występują w jajowodzie, mogą wpływać na jego blokadę.
Na rozwój niedrożności jajowodów wpływają niektóre choroby przenoszone drogą płciową. W szczególności ryzyko wzrasta przy chlamydii oraz rzeżączce.
Do przyczyn zalicza się również przebyte ciąże pozamaciczne, przeszłe infekcje macicy spowodowane aborcją lub poronieniem, a także zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej np. podwiązanie jajowodów.
Jakie są objawy niedrożności jajowodów?
W przeciwieństwie do braku jajeczkowania, w którym nieregularne cykle miesiączkowe mogą wskazywać na problem, niedrożne jajowody rzadko powodują objawy. Pierwszym „objawem” niedrożnych jajowodów jest często niepłodność. Może również występować ból w podbrzuszu i nietypowe upławy.
Warto zaznaczyć, że objawy są również związane z zaburzeniem, które powoduje niedrożność jajników. Na przykład endometrioza i choroba zapalna miednicy (PID) mogą powodować bolesne miesiączki i stosunki płciowe. Natomiast objawy, które mogą wskazywać na infekcję miednicy, obejmują m.in. intensywny ból podbrzusza oraz miednicy, ból podczas stosunku płciowego, pojawienie się cuchnącej wydzieliny z pochwy, nudności oraz wymiotów, a także wysoką gorączkę.
Zajście w ciążę przy niedrożnym jajowodzie – jakie są szanse?
Niedrożne jajowody są częstą przyczyną niepłodności, ponieważ plemnik i komórka jajowa spotykają się w jajowodzie w celu zapłodnienia. Zablokowana rura może uniemożliwić ich połączenie.
Podczas diagnostyki korzysta się z histerosalpingografii, czyli wykonania zdjęcia RTG po ówczesnym podaniu kontrastu do jajowodów oraz jamy macicy. Można również użyć laparoskopii diagnostycznej.
Jeśli obie rurki są całkowicie zablokowane, ciąża bez leczenia będzie niemożliwa. Natomiast w przypadku, gdy jajowody są częściowo zablokowane, można potencjalnie zajść w ciążę. Jednak wzrasta ryzyko ciąży pozamacicznej. Dzieje się tak, ponieważ zapłodnionej komórce jajowej trudniej jest przejść przez blokadę do macicy. W takich przypadkach lekarz może zalecić zapłodnienie in vitro (IVF), w zależności od możliwości leczenia. Ta metoda polega na umieszczaniu zapłodnionych komórek jajowych bezpośrednio w macicy, co oznacza, że jajowody nie biorą udziału w całym procesie.
Jeśli tylko jeden jajowód jest zablokowany, blokada najprawdopodobniej nie wpłynie na płodność, ponieważ komórka jajowa może nadal podróżować przez zdrowy jajowód. Leki na płodność mogą pomóc zwiększyć prawdopodobieństwo owulacji po zdrowej stronie.
Leczenie operacyjne jest trudne i nie zawsze skuteczne. Chirurgia ma na celu otwarcie jajowodów, aby zwiększyć szanse kobiety na zajście w ciążę. To, czy kobieta będzie w stanie począć dziecko po operacji, zależy m.in. od jej wieku, jakości gamet (zarówno kobiety, jak i jej partnera), poziomu uszkodzenia jajowodów. Jeśli operacja się nie powiedzie, lekarz może zalecić zapłodnienie metodą in vitro.
Przeczytaj także:
