Ból podczas stosunku – przyczyny i rozwiązania
Dyspareunia, czyli ból odczuwany podczas stosunku seksualnego, stanowi jedno z najczęstszych, a zarazem najbardziej niedoszacowanych zaburzeń w zdrowiu seksualnym kobiet. Szacuje się, że nawet 20–30% kobiet doświadcza bólu w trakcie współżycia w pewnym momencie życia. Problem ten może znacząco wpływać na jakość życia, relacje partnerskie oraz zdrowie psychiczne, dlatego wymaga profesjonalnej diagnostyki oraz interdyscyplinarnego podejścia terapeutycznego.
Przyczyny bólu podczas stosunku
Dyspareunię dzieli się na powierzchowną i głęboką. Ból powierzchowny lokalizuje się w obrębie przedsionka pochwy i wejścia do kanału pochwowego, natomiast ból głęboki odczuwany jest podczas głębokiej penetracji i może wskazywać na problemy w obrębie narządów miednicy mniejszej.
Wśród czynników somatycznych wyróżniamy:
- Zaburzenia hormonalne – niedobór estrogenów, szczególnie w okresie okołomenopauzalnym, połogu lub podczas leczenia onkologicznego, prowadzi do atrofii nabłonka pochwy, zmniejszenia nawilżenia i elastyczności tkanek.
- Infekcje i stany zapalne – nawracające zakażenia drożdżakowe, bakteryjne zapalenia pochwy czy choroby przenoszone drogą płciową mogą powodować podrażnienie, pieczenie i bolesność.
- Choroby przewlekłe narządów rodnych (jak endometrioza, zespół bolesnego pęcherza, guzy miednicy mniejszej) mogą powodować ból głęboki, niezależny od etapu cyklu.
- Wulwodynia – czyli przewlekły ból sromu lub przedsionka pochwy bez jednoznacznej przyczyny organicznej, często o podłożu neurogennym.
- Wulwodynia pooperacyjna lub pourazowa – powikłania po epizjotomii, porodzie, operacjach ginekologicznych mogą prowadzić do powstania blizn, zrostów i nadwrażliwości tkanek.
Natomiast do czynników psychologicznych i psychosomatycznych zaliczamy:
- Lęk przed bólem, uraz seksualny, zaburzenia lękowo-depresyjne – czynniki te mogą wywoływać odruchowe zaciskanie mięśni dna miednicy, prowadząc do tzw. pochwicy (vaginismus).
- Brak edukacji seksualnej, negatywne skojarzenia związane z ciałem, niskie libido – wpływają na napięcie emocjonalne i zmniejszenie zdolności do relaksacji w trakcie stosunku.
- Problemy w danej relacji.
Co robić przy bólu podczas współżycia?
Proces diagnostyczny powinien być kompleksowy i opierać się na dokładnym wywiadzie, badaniu ginekologicznym, a często także konsultacji z fizjoterapeutą uroginekologicznym i psychoterapeutą. Ważne jest rozróżnienie bólu o podłożu somatycznym od psychosomatycznego, co pozwala dobrać odpowiednią metodę leczenia.
W terapii dyspareunii ogromną rolę odgrywa fizjoterapia uroginekologiczna oraz systematyczna praca nad rozluźnianiem i rozciąganiem tkanek pochwy oraz mięśni dna miednicy. Pomocne są w tym specjalistyczne akcesoria terapeutyczne, które kobieta może stosować samodzielnie w warunkach domowych.
Dilatory (rozszerzadła dopochwowe) to narzędzia terapeutyczne w postaci gładkich, stopniowo powiększających się cylindrów, które służą do delikatnego i kontrolowanego rozciągania tkanek pochwy. Przykładowo dilatory FEMILA – dostępne w zestawie kilku rozmiarów, wykonane z medycznego silikonu. Umożliwiają terapię w przypadku pochwicy, blizn po porodzie lub operacjach, a także po leczeniu onkologicznym. Z kolei dilatory VAGIWELL są cenione za ergonomiczny kształt i trwałość. Ich stosowanie pozwala na odzyskanie elastyczności tkanek, zwiększenie komfortu podczas współżycia i redukcję bólu.
Regularne stosowanie dilatorów, zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty lub lekarza, poprawia tolerancję na rozciąganie, pozwala przełamać lęk przed penetracją oraz wspiera odbudowę świadomości ciała.
W przypadkach, gdy ból wynika z nadmiernego napięcia mięśniowego, punktów spustowych lub nierównowagi mięśniowej dna miednicy, zaleca się stosowanie specjalistycznych masażerów wewnętrznych. Jednym z nich jest Pelvic Wand – narzędzie zaprojektowane do precyzyjnej pracy z punktami bólowymi wewnątrz pochwy i odbytu. Umożliwia automasaż mięśni głębokich i poprawę ich elastyczności. Dostępny jest również masażer FEMILA – delikatniejszy, anatomicznie wyprofilowany, przeznaczony do codziennej pracy rozluźniającej i terapii mięśni dna miednicy.
Zarówno dilatory, jak i masażery stanowią uzupełnienie profesjonalnej terapii i mogą być używane w warunkach domowych po uprzednim instruktażu.
Przeczytaj także:
Wkładka antykoncepcyjna Diafragma Caya do samodzielnego stosowania, odpowiednia dla 98% kobiet
